Fljótlega eftir að Atli Heimir Sveinsson tók við formennsku í
Tónskáldafélagi Íslands fer að bera á alls kynns tillögum og baráttumálum
sem hann leggur fyrir bæði stjórnar- og aðalfundi félagsins. Má
þar til nefna sum eldri baráttumál félagsins, sem sumhver eru
ekki enþá orðin að veruleika eða hníga og falla eins og aukinn
flutningur á tónlist íslensku tónskáldanna í Ríkisútvarpinu og
á vegum sinfóníuhljómsveitar Íslands. Á aðalfundi 13. janúar 1973
bar Atli Heimir t.d. fram tillögu um að stofnuð verði staða tónskálds
við Sinfóníuhljómsveit Íslands eins og þekkt væri í öðrum löndum
og skyldi ráðið í stöðuna til eins árs í senn - þó aldrei tvö
ár í röð - launakjör skyldu vera þau sömu og konsertmeistara.
Ekki hefur enn fengist föst fjárveiting til þessara stöðu. Heldur
hefur ekki ræst sú tillaga sem fram kom stuttu eftir lát Jóns
Leifs - tillaga sem Atli ítrekaði á aðalfundinum í janúar 1973
- um að rituð skuli æfisaga Jóns Leifs.
Baráttumálin voru mörg og mikill tími fór í alls kyns undirbúning
á tónleikahaldi á Íslandi, samvinnu við erlend ríki, aðallega
norðurlöndin, og vinnu að hagsmunamálum félagsmanna. Til að gera
langa sögu stutta væri ekki úr vegi að líta aðeins á brot úr fundargerð
aðalfundar sem haldinn var 23. mars 1974 en þar eru helstu málin
reifuð.
Deildi formaður [Atli Heimir Sveinsson] á Ríkisútvarpið fyrir
lítinn flutning á íslenskri tónlist. Útvarpsstjóra var skrifað
um þetta og jafnframt bent á leiðir til úrbóta, til að forðast
mismun tónskálda. Árangur var sá, að Þorkell Sigurbjörnsson á
að sjá um kynningar á íslenskri kammermúsk og hljómsveitarverkum
frá og með næsta hausti í samvinnu við Pál P. Pálsson sem stjórnanda
Sinfóníuhljómsveitarinnar. Auk þeirra voru "komponistaportrett
".
Sjónvarpið hefur ekkert gert fyrir íslenska tónlist. Lagt er til
að það útbúi 10 mín. dagskrárliði með verkum fyrir 1-4 flytjendur.
Sinfóníuhljómsveitn hefur sömuleiðis sýnt tregðu gagnvart íslenskum
tónskáldum.
Ráðuneytinu var skrifað bréf um "composer in residence ", sem
ekki fékk hljómgrunn þar eða í stjórn Sinfóníuhljómsveitarinnar.
Þessum aðilum hefur aftur verið skrifað og málið sótt fast. Tónleikar
með sérstökum kynningum á íslenskri tónlist. Nú hefur F.í.H. í
hyggju að fara af stað með "tónleikaseríu " og er æskilegt að
Tónskáldafélagið gerist aðili að þessu tónleikahaldi.
Elektrónískt stúdíó er ekki tímabært vegnakostnaðar, viðhald o.s.frv.
Betra væri að styrkja menn til vinnu í erlendum stúdíoum.
... IMC - þátttaka er T.Í. kostnaðarsöm og til lítils gagns. Ef
T.Í. fær ekki styrk frá fjárveitinganefnd Alþingis verður það
að segja sig úr IMC.
Nú fór í hönd þjóðhátíðarárið 1974. Af því tilefni var pantað
verk af Herbert H. Ágústssyni en einnig voru flutt önnur íslensk
verk á hátíðinni. Á sama tíma voru norrænir músíkdagar haldnir
í Kaupmannahöfn og voru þar flutt 6 íslensk verk. Norrænir músíkdagar
árið 1976 skyldu haldnir hér á landi og voru þeir felldir inn
í Listahátíð í Reykjavík það sumar.
Árið 1974 var einnig í fyrsta sinni sem ung íslensk tónskáld tóku
þátt í UNM (Ung Nordisk Musik) sem haldið var í Svíþjóð og áttu
nokkur tónskáld verk á hátíðinni.
Barátta tónskálda fyrir að fá verk sín flutt var stöðug. Árið
1975 átti Tónskáldafélag Íslands viðræður við FÍT og FÍH um hugsanlegt
tónleikahald þar sem ný íslensk yrðu flutt. Nú var ekkert Musica
Nova eins og á áratugnum á undan þar sem tónskáld og flytjendur
sameinuðust undir einum hatti hvað varðarði flutning á nýrri tónlist,
innlendri jafnt sem erlendri. Þessar viðræður Tónskáldafélagsins
voru frekar hugsaðar sem hvatningarviðræður án þess að félagið
skuldbitti sig til þátttöku í tónleikunum.
Þrátt fyrir baráttu Tónskáldafélagsins fyrir auknum flutning íslenskra
verka í útvarpinu þá verður það að segjast að ýmislegt var þegar
gert til að kynna íslenska tónlist á þeim vettvangi. Ekki heyrðist
öll sú viðleitni í útvarpinu heldur voru einstöku sinnum gerð
áhlaup í því að kynna íslenska tónlist í erlendum útvarpsstöðvum
- atriði sem leggja þarf mun meiri áherslu á í dag. Minnast má
í þessu sambandi framtak útvarpsins í byrjun 7. áratugarins að
senda úrval íslenskrar tónlistar til 99 útvarpsstöðva víða um
heiminn.
Einn möguleiki á samstarfi Ríksútvarpsins og Tónskáldafélagsins
hvað varðar kynningu á íslenskri tónlist erlendis er svokallað
Rostrum of Composers, eða Tónskáldaþing sem haldið er ár hvert
í París á vegum útvarpsstöðva um heim allan. Þar kynna útvarpsstöðvar
ný verk landa sinna og eru greidd atkvæði um verkin. Eitt verk
er valið úr og er það flutt af öllum útvarpsstöðvunum. Auk þess
velur dómnefnd 10 verk sem hún mælir með að flutt verði. Fyrsta
sinni sem Ríkisútvarpið tók þátt Tónskáldaþinginu í París var
árið 1975 og voru þá lögð fram verkin Langnætti eftir Jón Nordal
og I Call It eftir Atla Heimi Sveinsson. Árið 1976 voru verkin
Læti eftir Þorkel Sigurbjörnsson og Jó eftir Leif þórarinsson
fulltrúar Íslands á hátíðinni. Í fram haldi af þessari þátttöku
voru verkin flutt í fjölda útvarpsstöðva víða um heim. Þessi þátttaka
Ríkisútvarpinsins hefur verið árviss viðburður síðan og til gamans
má geta að árið 1997 hlaut Orgelkonsert eftir Hjálmar H. Ragnarsson
sæti meðal 10 stigahæstu verkanna. Áður hafði verk eftir Þorkel
Sigurbjörnsson lenti í 10 liða úrtaki og í ár (1998) var verk
eftir Guðmund Hafsteinsson valið.
Árið 1976 kom fram vaxandi áhugi dægurlagahöfunda á að komast
inn í félagið og var ósk þeirra rædd á aðalfundi það ár. Um haustið
kom þessi umræða að nýju upp í stjórn félagsins og var þá fellt
niður það ákvæði sem gilt hafði frá stofnun að félagar mættu ekki
verða fleiri en 20 hverju sinni. Var þetta gert m.a. til að "opnað
[félagið] í létta átt ". Eftirfarandi lagabreyting var rædd þessu
viðvíkjandi:
[Að] aðalfundur getur veitt umsækjanda inngang í félagið sem ekki
uppfyllir áðurgrein inntökuskilyrði í hvívetna enda eigi sá varanlegra
hagsmuna að gæta sem höfundur. Fram að þessu hafði umsókn Ingibjargar
Þorbergs um inntöku í félagið verið frestað nokkrum sinnum m.a.
vegna hugsanlegra breytinga á inntökuskilyrðum félagsins.
Á stjórnarfundi 8. febrúar 1977 lágu fyrir umsóknir Ingibjargar
Þorbergs og Sigfúsar Halldórssonar og samþykkti stjórnin að leggja
þær fyrir næsta aðalfund. Umsókn Sigfúsar var samþykkt á aðalfundi
árið 1978, og einnig umsókn Gunnars Þórðarsonar um inntöku, en
umsókn Ingibjargar var felld með yfirgnæfandi meirihluta. Inntaka
Gunnars Þórðarsonar var söguleg þar sem í fyrsta sinni var tónskáld
úr hinum svokallaði "léttari " geira tekið inn í Tónskáldafélag
Íslands.
Dagna 18.-24. júní 1976 voru Norrænir Músíkdagar haldnir hér á
landi og varstef " hátíðarinnar "Tónlist fyrir og með áhugamönnum
". Undirbúningur og umsjón með hátíðinn tók nánast allan tíma
stjórnarinnar framan af árinu. Haldnir voru 11 tónleikar og komu
til landsins um 100 erlendir gestir. 58 verk voru flutt og í þeim
flutningi tóku þátt um 450 flytjendur. Fimm ný verk voru sérstaklega
samin fyrir þessa hátíð en Ísland lagði alls fram 12 verk á hátíðina.
Því miður er engar hljóðritanir eða sjónvarpsmyndir til frá hátíðinni
þar sem tæknimenn Ríkisútvarpsins bjuggu við yfirvinnubann. Varð
hátíðin fyrir talsverðu fjárhagslegu tjóni af þessum sökum.
Enn var rætt um tónlistarflutning í útvarpinu um miðjan áratuginn.
Flutningur popptónlistar hafði aukist til muna á kostnað tónlistar
meðlima tónskáldafélagsins. En það sem í dag vekur athygli er
að á þessum tíma pantaði sjónvarpið tónverk eftir Karólínu Eiríksdóttur
(í tengslum við ár tónlistarinnar 1985). Í framhaldi af því ræddu
menn þá hugmynd að gerður yrði sjónvarpsþáttur um íslensk tónskáld.
Fáir slíkir munu vera til í safni sjónvarpsins.
Á aðalfundi sem hadinn var 14. mars 1987 kom fram að Norrænir
Músíkdagar sem haldnir voru árið 1986 hafi verið aðal viðfangsefni
ársins. Þorkell Sigurbjörnsson kom fram með þá spurningu á fundi
fyrir hverja Norrænir Músíkdagar væru eiginlega haldnir? Var ástæða
þessarar spurningar sú að út voru sendir 600 boðsmiðar á hátíðan
en eingungis 400 seldir. Fram kom einnig að norræna menningarmálanefndin
hefði verið hér að störfum á sama tíma en einungis einn fulltrúi
hennar hefið komið á tónleikana. Ein af skýringunum fyrir dræmri
aðsókn á NMD 1986 var m.a. sú að fjáröflun gekk illa og á sama
ári var haldin Listahátíð í tengslum við afmæli Reykjavíkurborgar
og N.ART hátíð.
Ákveðnar breytingar voru fyri dyrum á skipulagi NMD. Fram hafði
komið að árið 1988, en þá yrðu NMD haldnir í Stokkhólmi, yrði
dómnefndin lögð niður en í stað hennar skipuð þriggja manna alþjóðleg
nefnd til að leita að hinum "eina sanna norræna tóni".
Hin eilífa barátta við að fá tónlist meðlima Tónskáldafélagsins
flutta var viðvarandi. Mikil vonbrigði voru með I.S.C.M. hátíðina,
en á henni voru afarsjaldan flutt íslensk verk. Voru á þessum
tíma uppi raddir þess efnis að segja sig úr samtökunum.
Rétt er að staldra hér aðeins við skýrslu formanns, Atla Heimis
Sveinssonar fyrir árið 1978 en í henni segir:
Síðast liðið ár hefur verið hið rólegasta í starfi félagsins frá
því að formaður tók við störfum. Ef litið er til baka yfir s.l.
fimm ár eru þau mikið anna og framkvæmdatímabil í sögu félags
okkar. Ber það að nefna tónlistarhátíðirnar 1973 (ISCM) og 1976
(Norræna músíkdaga). Það fer ekki hjá því að starfsemi félagsins
hefur verið næsta einskorðuð við framkvæmd þessara hátíða og ýmislegt
annað orðið að sitja á hakanum. En núna er góður hvíldartími frá
hátíðastandi - næstu Norrænu músíkdagar verða hér ekki fyrr en
árið 1986.
1) Ætlunin var að halda framhaldsaðalfund haustið 1976 og leggja
fyrir hann endurskoðuð lög félagsins, en það reyndist ekki unnt
vegna anna félaga og stjórnar. Lögin voru endurskoðuð og gerðu
það Jón Þórarinsson og Jón Ásgeirsson ásamt formanni. Hittust
þeir einu sinni og fóru gaumgæfilega í gegnum lögin með viljayfirlýsingar
tveggja seinustu aðalfunda í huga. Var formanni síðan falið að
ganga frá orðalagsbreytingum í samráði við Sigurð Reyni Péturson,
sem jafnan hefur verið okkur góður ráðunautur í lagamálum. Það
uppkast var síðan lagt fyrir framhaldsaðalfund 1977 og eru úrslit
þess máls ekki kunn þegar þetta er ritað.
Lagabreytingin miðaði að tvennu:
a) gert var kleyft að taka svonefnd "létt " tónskáld inn í félagið
b) almenn endurskoðun, einföldun laganna, samræming þeirra og
brottfelling ákvæða, sem teljast mega úrelt.
2) Sverre Bergh, forstjóri tónlistarhátíðainnar í Bergen snéri
sér til stjórnarinnar um þátttöku íslenskra hljómlistarmanna og
tónskálda í Bergenhátíðinni. Fór töluvert starf í að hafa milligöngu
í þeim málum og kynna Bergh möguleika á efnisskrám, sem síðar
var valið úr þar ytra. Hátíðin í Bergen var svo opnuð með píanókonsert
Jóns Nordals, og lék Gísli Magnússon einleik með hljómsveitinni
Harmonien undir stjórn Karsten Andersen. Þá voru haldnir sérstakir
tónleikar með íslenskri tónlist og voru eftirtalin verk flutt:
Tríó eftir Sveinbjörn Sveinbjörnsson.
Fiðlusónata eftir Jón Nordal
Mild und Meistens leise eftir Þorkel Sigurbjörnsson
I call it eftir Atla Heimi Sveinsson
Íslenskir flytjendur fluttu verkin.
3) Þá hélt sænska útvarpið tónleika mðe íslenskri tónlist í Stúdíó
II þann 28. apríl s.l.
Hafði stjórnin milligöngu í því máli, en Maros-ensamble flutti
verkin. Eftirtalin verk voru flutt:
For René eftir Þorkel Sigurbjörnsson
Versus I eftir Halfiða Hallgrimsson
Aría eftir Atla Heimi Sveinsson
4) Þá hefur stjórnin haft samband við tónskáldafélögin í Austur-Þýzkalandi
og Póllandi um íslenska tónleika í Austur-Berlín og Varsjá og
er það mál ennþá á undirbúningsstigi. Og þá er í ráði að taka
upp samband við hollenska tónskáldafélagið í sama tilgangi.
5) Formaður hefur átt sæti í framkvæmdastjórn Listahátíðar og
er nú efnisskrá hennar að skríða saman. Það sem ákveðið hefur
verið með verk íslenskra tónskálda er eftirfarandi:
Norræna húsið mun standa fyrir tónleikum með verkum Jóns Þórarinssonar.
Norraæna húsið hefur pantað strengjakvartett frá Þorkeli Sigurbjörnssyni
sem Kaupmannahafnarkvartett mun frumflytja í Norræana húsínu.
Manuela Wiesler mun flytja Xanties eftir Atla Heimi Sveinsson.
6) Ekki þótti okkur fært að senda fulltrúa á aðalfund ISCM í Bonn
í maí s.l. En íslenskt verk var valið til flutnings á n.k. ISCM
-hátíð í Stokkhólmi/Helsinki, Cheetas Impotens eftir Elías Davíðsson
og verður það flutt þar í maí n.k. [Hátíðin var haldin í Helsinki
og hafði sænsku hópur í huga að flytja verkið en sá flutningur
fórst fyrir].
7) Eftirfarandi íslensk verk voru valin til flutnins á næstu Norrænu
músíkdögum í Stokkhómi, en hátíðin verðu haldin í September:
Haflög eftir Þorkel Sigurbjörnsson
Movements eftir Hjálmar Ragnarsson
Strengjakvartett eftitr Snorra Birgisson
Vatnsdropinn eftir Áskel Másson
Mosaic eftir Þorstein Hauksson
Fulltrúi okkar í dómnefndinni átti að ver Jón Nordal en hann gat
ekki mætt sökum anna og þá tók Jónas ´Tomasson varamaður hans
sæti í dómnefndinni.
8) Til Rostrum of Composerts vour send tvö verk:
Hoa-Haka-Nana Ia eftir Hafliða Hallgrímsson
Hugleiðing um "L " eftir Pál P. Pálsson
Voru verkin valin í samráði við tónlistarstjóra útvarpsins. Fulltrúi
okkar á Rostrum var Þorkell Sigurbjörnsson. Þetta er í þriðja
sinn sem verk héðan eru send til Parísar og hefur árangur jafnan
verið góður. Verk héðan hafa verið flutt í fjölda útvarpstöðva
út um heim. Frá byrjun hafa héðan verið send eftirfarandi verk:
1975 - I Call it eftir Atla Heimi Sveinsson og Leiðsla eftir Jón
Nordal
1976 Læti eftir Þorkel Sigurbjörnsson og Jó eftir Leif Þórarinsson
9) Þá hefur stjórnin haldið fundi með útvarpsstjóra, framkvæmdastjóra
hljóðvarps og tónlistarstjóra útvarpsins vegna síminnkandi flutnings
íslenskrar tónlistar í útvarpinu. Greindum við frá sjónarmiðum
okkar og bentum á þá hættu sem felst í stefnu eða stefnuleysi
tónlistardeildarinnar. Féllst útvarpsstjóri á sjónarmið okkar
og hafði orð á því að flutningur íslenskrar tónlistar mætti alls
ekki minnka úr þessu. Áranguinn varð sá að sett var inn í dagskrá
útvarpsins klukkutími vikulega með íslenskri tónlist.
Hér var um varnarbaráttu að ræða og tókst að stemma stigu við
óheillavænlegri þróun. Nokkurn veginn sama magn af íslenskri tónlist
er flutt í ríkisútvarpinu vikulega og fyrir þrem árum. Samt getum
við ekki verið ánægðir. Auka þarf flutning tónlistar okkar verulega
í útvarpinu, og um leið kynna hana betur en nú er gert. Það hlýtur
að vera eitt af næstu verkefnum félagsins að vinna að því að koma
þessum málum í betra horf.
10. Þá hefur stjórnin unnið að því ásamt stjórn Sinfóníuhljómsveitarinnar
og verkefnavalsnefnd hennar að sjá um að íslensk tónlist sé viðunandi
kynnt í starfsemi hljómsveitarinnar. Hefur samstarfið á undanförnum
árum gengið mun betur en við tónlistardeild ríkisútvarpsins og
þakka ég það hljómsveitarstjóranum Karsten Andersen, sem nú hefur
látið af störfum og Páli P. Pálssyni. Á áskrifendatónlekum hljómsveitarinnar
árið 1977 voru flutt verk eftir Herbert H. Ágústsson, Pál P. Pálsson,
Jón Ásgeirsson, Jórunni Viðar (frumfl.) og Atla Heimi Sveinsson.
Á þessu ári á eftir að flytja fram til vors verk eftir Urbancic,
Snorra Birgisson (frumfl), Jón Nordal, Sigursvein D. Kristinsson
(frmfl) og Guðmund Hafsteinsson (frumfl.) Þá voru og hljóðrituð
á árinu 1977 allmörg íslensk tónverk.
Þetta er nokkuð viðunandi, en ekki eins gott og það gæti verið.
T.d. hefur flutningur verka okkar, og látinna tónskálda íslenskra
minnkað nokkur frá árinu 1976. Hins vegar virðast menn gera sér
smám saman grein fyrir því að íslendingar hafa eignast gott repertoire
hljómveitarverka og nýir menn eru að koma fram. Íslensk verk eru
tæplega flutt á ferðum hljómsveitarinnar út um land og fleira
má tína til.
11) Þá er að greina frá samstafinu í Norræna tónskáldaráðinu.
Tveir fundir voru haldnir á árinu 1977, sá fyrri í Stokkhólmi
14.-15. mars og sá síðari í Osló 23.-24. október en þá átti norska
tónskáldafélagið 60 ára afmæli.
Sá siður hefur verið tekinn upp að hver fulltrúi skýri frá þeim
vandamálum sem við er að stríða í hverju landi (situationsrapport)
og eru þau mjög óformleg. Það er töluvert gagn í þessu. Í Noregi
er búið að viðurkenna samningsrétt listamanna við ríkið um kjör
sín, og unnið að því að tryggja þeim lágmarstekjur. Þá hefur sambandið
við NOMUS verið mjög til umræðu, svo og Nordisk Kulturfond. Unnið
hefur verið að því að fá fast fjárframlag til Norrænna músíkdaga.
Þá hefur verið tekið upp náið samband við Ung nordisk musik. Þá
hefur verið unnið að því að koma á laggirnar hljómplötuáætlun
þar sem gefin verða út nokkur þau verk sem flutt verða á norrænum
músíkdögum. Svíar halda næstu músíkdaga í september n.k. í Stokkhómi
og verða haldnir 11 tónleikar. Annars staðar hefur verið gerð
grein fyrir þætti íslenskra tónskálda á þeim vettvangi
12. Hingað hafa komiöð nokkrir góðir gestir á árinu. Ber þar fyrst
að nefna UNM sem hélt hér myndarlega hátíð í júní s.l. Voru þar
flutt verk "ungu mannanna ": Guðmundar Hafsteinssonar, Þorsteins
Haukssonar, Hjálmars Ragnarssonar, Jónasar Tómassonar, Snorra
Birgissonar, svo og verk eftir Jón Ásgeirsson og Atla Heimi Sveinsson.
Hélt Tónskáldafélagið UNM hóf að Laufásvegi og gestum þeirra:
Georg Crumb og Paul Zukovski. Þá var Amanda Burt hér á landi að
vanda. Norræna húsið hefur tekið upp á þeim sið að bjóða til sín
tónskáldi "in residence ", Vagn Holmboe reið á vaðið og héldum
við þeim hjónum hóf. Þess má geta að von er á nokkrum góðum gestum
á þessu ári: Ketil Sæverud og Aake Hermensson, sem dveljast muni
í Norræna húsinu.
13) Þá hefur Jón Ásgeirsson borið fram ásakanir á stjórn félagsins
um "misnotkun á svonefndum kommissionum " og gerði það í stjórn
B.Í.L. Um leið sagði hann sig úr stjórn B.Í.L. Atli Heimir Sveinsson
tók sæti hans í stjórn B.Í.L., sem varamaður. Hafa öll plögg sem
lúta að þessum ásökunum verið send félagsmönnum. Slíkar ásakanir
sem þessar verður að ræða. Öll ganrúni er sjálfsögð og eðlileg,
en um leið verður hún að vera málefnaleg og hreinskilin. Verður
lagður fram nú hér á fundinum listi yfir allar þær pantanir sem
stjórnin hefur haft með að gera, beint og óbeint s.l. fimm ár.
Lokaorð:
Þegar félagar hittast, sem er ekki of oft, er gott að staldra
við og gera sér grein fyrir brýnustu framtíðarverkefnum, og þau
eru að mínu mati þessi:
1) Komast að samkomulagi við Ríkisútvarpið um viðunandi flutning
og kynningu á íslenskri tónlist, Þ.á.m. koma á þáttum um einstök
tónskáld og "tónskáldaportrett ".
2) Komast að samkomulagið við Ríkisútvarpið um útflutning á íslenskri
tónlist til erlendra útvarpsstöðva, t.d. norrænna útvarpsstöðva.
3) Fá Ríkisútvarpið til að panta reglulega verk til flutnings
frá íslenskum tónskáldum
4) Auka flutning tónlistar okkar í sjónvarpi.
5) Vinna áfram að hugmyndinni um "composer in residence " við
Sinfóníuhljómveitina
6) Fá Sinfóníuhljómsveitina til að panta 3 verk árlega til flutnings
frá íslenskum tónskáldum
7) Auka flutning á íslenskum tónverkum á tónleikum Sinfóníuhljómveitarinnar,
og þá einnig skólatónleikum og á ferðalögum innan lands sem utan.
8) Vinna að auknum flutningi íslenskrar tónlistar erlendis, einkum
kynningu norrænnar tónlistar hér á landi.
9) Fá viðurkennt starf íslenskra tónskálda, sem vinna að kennslu
og öðrum tónlistarstörfum, að hluta til tónsmíðastarfa, þannig
að af heilli starfsskyldu verði hálf viðurkennd til tónsmíða
Eflaust mætti halda lengi áfram en hér verður látið staðar numið.
Heilmikill áhugi var á því í lok 8. áratugarins að auka samstarf
við þáverandi austantjaldslönd. A-þýskaland hafði verið gestur
Norrænna músíkdaga í Stokkhólmi árið 1978, en á þeirri hátíð voru
flutt fimm íslensk tónverk. Ekki voru þeir austan tjalds alveg
ókunnir íslenskri tónlist, en íslensk tónskáld höfðu sótt hátíðina
Haust í Varsjá frá byrjun 7. áratugarins. Í framahaldi af Norrænum
Músíkdögum buðu Austur-Þjóðverjar upp á tónleika með íslenskum
verkum. Hugmyndir voru um ákveðið samstarf og samning þar að lútandi.
Pólverjar höfðu einnig áhuga á slíkum samningi við Tónskáldafélag
Íslands og buðust til að halda íslenska tónleika hjá sér. Einhver
samstarfsbylgja mun hafa verið í gangi á þessum tíma því Hollendingar
sýndu áhuga á samstarfi við norrænar þjóðir um tónleikahald.
Upp komu efaraddir innan tónskáldafélagið um þetta samstarf við
austantjaldsþjóðirnar og töldu sumir slíkt samstarf pólítískt
bindandi. Tóku menn m.a. afstöðu eftir sínum pólítísku skoðunum.
Jón Ásgeirsson lagði í framhaldi af þessu fram eftirfarandi tillögu:
"aðalfundur T.Í. haldinn 10. febrúar 1979 leggur til, að stjórn
T.Í. undirriti ekki neina bindandi samninga við einstök ríki eða
samtök í líkingu við framkomna hugmynd um menningarsamskipti við
A-þýskaland, sem liggur fyrir fundinum. Jón Þórarinsson hjó á
þennan hnút með því að benda á að "fundurinn telur það sjálfgefið
að félagsstjórn hafi ekki umboð til að undirrita milliríkjasamninga
og vísar því frá tillögu Jóns Ásgeirssonar ". Var þetta samþykkt.
Bjarki Sveinbjörnsson ©
11. október 1998