Afli Óperunnar – Sjá grein Björns Ingiberg frá 24. feb. 2007: „Góð ópera á
erindi við marga“. Aðrar greinar um Íslensku óperuna má finna hér.
Björn Ingiberg Jónsson
Gunnar Guðbjörnsson tenórsöngvari skrifaði ágæta grein um málefni Íslensku Óperunnar í Lesbókina þann 3. mars síðastliðinn. Gunnar hefur margt gott fram að færa og nýtur hann reynslu sinnar sem óperusöngvari til margra ára. Ein málsgrein Gunnars vakti athygli mína: „Sýningarfjöldi ÍÓ er eðlilegur en fjöldi uppfærsla mjög fáar. Að fækka þeim enn er óeðlileg þróun. Niðurgreiðsla sæta á Íslandi er ekki hærri en gerist í evrópskum óperuhúsum og sætanýting í ÍÓ er almennt mjög góð.“
Sennilega þekkja fáir evrópskan veruleika óperunnar betur en Gunnar. Hann veit
manna best að evrópsk óperuhús eru ekki einsleit.
Í Evrópu er óperurekstur breytilegur á milli landa. Staðan er einnig misjöfn
á milli óperuhúsa innan sama lands eða landsvæðis. Samkvæmt upplýsingum sænska
menningarráðsins um rekstur óperuhúsa árið 2003 má sjá að:
Gautaborgaróperuna, þar sem Gunnar söng við góðan orðstír fyrir fáum árum, heimsóttu
tæplega 245 þúsund manns. Opinber styrkur á hvern gest voru 926 sænskar krónur.
Hlutur sýningartekna, styrkja frá einkaaðilum og vaxtatekna var um 27%. Miðaverð
var á milli 90 og 500 sænskra króna.
Fólkóperan er lítið óperufyrirtæki sem rekið er í bíóhúsi í Stokkhólmi. Í Fólkóperunni
voru settar upp fjórar óperur árið 2003 og heildarsýningafjöldi var 184 sýningar.
Í Fólkóperunni voru 94 ársverk árið 2003 þar af voru 11 ársverk við stjórnun
og skrifstofustörf. Hlutur sýningatekna af heildartekjum var 37%. Hlutur styrkja
frá einkaaðilum, vaxtatekna og sýningatekna af heildartekjum var tæp 50%. Fólkóperan
hefur eitt leiksvið og sætafjöldi í sal er 589 sæti, sætanýting var 82%. Miðaverð
Fólkóperunnar árið 2003 var á bilinu 125–390 sænskar krónur. Opinber styrkur
á hvern gest voru 325 sænskar krónur árið 2003.
Þýskaland er eitt öflugasta ríki Evrópu í óperumálum. Samkvæmt tölum frá Sambandi
þýskra leiksviða sóttu um 5% Þjóðverja óperur á hverju leikári frá 2002-2005
Það er ívið hærri prósenta en hefur verið Íslandi að meðaltali samkvæmt tölum
frá Hagstofu Íslands.
Í yfirliti Sambands þýskra leiksviða um leikárið 2004-05 í Þýskalandi kemur fram
að fjárstuðningur hins opinbera lækkaði á því tímabili. Leikhúsin svöruðu með
sparnaði og nú er hlutur sjálfsaflafjár (miðasölu, styrkja ofl.) leikhúsa að
meðaltali um 17% af útgjöldum.
Niðurgreiðsla hins opinbera á hvern leikhúsgest í Þýskalandi var um 100 evrur
árið 2005 samkvæmt skýrslu Sambands hinna þýsku leiksviða frá september 2006.
Eitt besta óperuhús Þýskalands er Ríkisóperan í Bæjaralandi, sem Gunnar þekkir
mætavel, þar komu 567.959 gestir á ballett, óperu og konserta árið 2004. Tekjur
af miðasölu voru 23 milljónir evra árið 2004. Sjálfsaflafé Ríkisóperunnar nam
36 prósentum af útgjöldum hennar árið 2004.
Á fjárlögum íslenska ríkisins fyrir árið 2006 var gert ráð fyrir 175 milljónum
króna til ÍÓ. Samkvæmt tölum Hagstofunnar hefur meðalfjöldi áheyrenda síðustu
ára hjá ÍÓ á óperusýningum verið um tíu þúsund á ári. Gróflega má álykta að opinber
styrkur á hvern seldan miða sé 17.500 íslenskar krónur.
Til eru óperuhús í Evrópu þar sem opinberir styrkir eru hlutfallslega hærri en
opinberir styrkir til Íslensku Óperunnar. Það breytir litlu um rekstur ÍÓ. Vænlegra
er að horfa til óperuhúsa sem gætu á einhvern hátt gagnast sem fyrirmynd. Hvað
„eðlilegur“ sýningafjöldi ÍÓ er og hvort uppfærslum megi fækka eða ekki læt ég
kyrrt liggja.
Höfundur er söngvari.
Greinin birtist fyrst í Lesbók Morgunblaðsins, laugardaginn 10. mars 2007. |