Hér að framan hafa verið rakin helstu atriði í sögu Tónskáldafélags
Íslands frá stofnun þess. Þegar litið er yfir farinn veg kemur
í ljós að á sumum sviðum hafa menn náð talsverðum árangri í baráttumálum
sínum. En um leið verður að segjast að í öðrum málum hefur ekkert
gengið. Má þar sem dæmi nefnda stofnun stöðu "composer in residence"
við Sinfóníuhljómsveit Íslands. Ekki er því að kenna að hér séu
menn með neinar óraunhæfar kröfur því slík staða þykir sjálfsögð
í mörgum vestrænum menningarsamfélögum. Annað mál er flutningur
og dreifing ríkisútvarpsins á hljóðritunum íslenskra verka bæði
í Ríkisútvarpinu á Íslandi svo og í útvarpsstöðvum víða um heim.
Þar koma til afleit ákvæði í samningum við hljóðfæraleikara sem
koma í veg fyrir að endurflytja megi hljóðritanir nema til komi
sérstök greiðsla. Erlendar útvarpsstöðvar eru löngu hættar að
greiða slíkt gjald og erlendir hljóðfæraleikara eru löngu búnir
að átta sig á auglýsingargildi slíks flutnings fyrir sig persónulega.
Hér er engin óvild í gangi heldur ákvæði sem menn sáu ekki fyrir
endan á.
Engin sér heldur fyrir endann á réttindamálum tónskálda gagnvart
alnetinu né heldur núverandi og komandi fjölföldunar- og útgáfutækni.
En á mörgum sviðum væri hægt að gera átak til útgáfu og kynningar
á íslenskum tónskáldum og verkum þeirra. Útgáfutækni í dag gerir
útgáfu ódýra, dreifa þarf kynningarefni um tónskáldin á ýmsum
málum, bæði í uppsláttarrit og á netinu. Gera þarf stórátak í
nótnaútgáfu en staðreyndin er að enn eru til fjöldi verka bæði
yngri og eldri tónskálda sem aldrei hafa heyrst. Íslensk tónlist
hefur vakið áhuga erlendra manna fyrir ágæti sitt og sérkenni.
Smátt og smátt er að verða til eitthvað sem kallast gæti íslenskur
skóli íslenskur stíll. Íslensk tónskáld eru smátt og smátt að
komast á heimskortið og virðist leiðin ætla að verða rudd af þeim
manni sem kom réttinda- og félagsmálum þeirra á rétta braut
Jóni Leifs.
Bjarki Sveinbjörnsson ©
11. október 1998